هورمون کورتیزول و ذخیره سازی چربی

امروزه چاقی به یک مسئله بسیار همه گیر در جوامع در بین افراد تبدیل شده است. گفته ها حاکی از این است که برای کاهش وزن باید کم بخوری و زیاد ورزش کنی، چیزی که از مدل کاهش وزن کالری ورودی و کالری خروجی حاصل می شود. همه ما بر این باور هستیم که اگر فردی اضافه وزن دارد اراده ندارد که کم بخورد و زیاد ورزش کند. خود فردی که اضافه وزن یا چاقی دارد بارها و بارها شاید با این باور تلاش کرده و نتایجی درخور حاصل نکرده و دائما خود را به خاطر نداشتن اراده و پرخوری سرزنش می کند. در حالی که بحث چاقی و کاهش وزن به سادگی کم بخور و بیشتر ورزش کن نیست.

 

در اینجا می خواهم مدلی علمی تر و عملی تر از کاهش وزن و چاقی را معرفی کنم که خود من بعد از شناخت و درک این مدل توانستم موفقیت های بسیاری در تناسب اندام و سلامتی کسب کنم. 

بر اساس مدل هورمونی کاهش وزن هورمون های زیادی در ذخیره سازی چربی و چربی سوزی در بدن ما دخیل اند که می توانند به طور کامل میزان انرژی دریافتی و انرژی مصرفی ما را تحت تاثیر قرار دهند.

 

چهار هورمونی که به صورت مستقیم در چربی سوزی دخیلند:

گلوکوگان(Glucagon)، اپی نفرین یا آدرنالین(Adrenaline or Epinephrine)، کورتیزول(Cortisol) و هورمون رشد(Human Growth Hormone or HGH).

 

سه هورمون دیگر نیز به صورت غیر مستقیم بر ذخیره سازی چربی و چربی سوزی تاثیر می گذارند:

انسولین(Insulin) یا هورمون تنظیم گلوکز خون، لپتین(Leptin) یا هورمون سیری و گرلین(Ghrelin) یا هورمون گرسنگی.

 

درک مکانیسم ها و عملکردهای این هورمون ها و عوامل تاثیر گذار بر عملکردهای این هورمون ها بسیار مهم است. عواملی مانند نوع غذا، کیفیت غذا و زمان غذا خوردن که می توانند به طور کامل ذخیره سازی و چربی سوزی و رفتارهای غذایی ما را تحت تاثیر قرار دهند.

 

 دو هورمون مهم در ذخیره سازی چربی و چربی سوزی انسولین و گرلین هستند. وقتی غذایی می خوریم گلوکز خون ما بالا می رود و چون گلوکز بالا(و همچنین خیلی پایین) برای ما مضر است، بدنمان برای پایین اوردن گلوکز انسولین ترشح می کند که در توسط سلول های بتای پانکراس ساخته می شود. انسولین باعث می شود گلوکز توسط سلول های ما جذب شود و اضافه آن تبدیل به چربی شده و در بدنمان ذخیره سازی شود. 

بعد از اینکه یواش یواش گلوکز شروع به پایین آمدن می کند و به دنبال آن نیز انسولین پایین می آید به زمانهایی خواهیم رسید که گلوکز از رنج نرمال پایین تر خواهد رفت(اگر چیزی نخوریم) و بدن بایستی گلوکز خون را به حالت نرمال و پایدار برگرداند که برای این کار سلول های آلفای پانکراس گلوکوگان را ترشح می کنند که مکانیزم های لازم برای تولید گلوکز در بدن را فعال می کند(مانند تبدیل چربی های ذخیره شده به گلوکز). گلوکوگان سبب می شود گلوکز خون بالاتر آمده و به ناحیه نرمال برسد. پس هر دو هورمون انسولین(ذخیره ساز چربی) و گلوکوگان(چربی سوز) در درک مکانیسم های ذخیره چربی و چربی سوزی بدن بسیار اهمیت دارند.

 

نکته: میزان بالا و پایین آمدن گلوکز خون بسته به نوع غذاها متفاوت است و کربوهیدرات ها بیشترین، پروتئین ها به صورت میانه و چربی ها کمترین میزان تاثیر را بر بالا و پایین شدن گلوکز خون دارند.

از هورمون های مهم دیگر که هورمون اولیه استرس نامیده می شود و در چربی سوزی بدن ما نقش دارد هورمون آدرنالین یا اپی نفرین است. وقتی بدن ما در شرایط دفاع و گریز(استرس شدید) قرار می گیرد به سرعت آدرنالین ترشح می شود و باعث می شود که ضربان قلب ما بالا برود، فشار خون ما بالا برود، دریچه های هوایی ما بازتر شوند، مردمک های ما بازتر شوند و کلا ما را برای این حالت دفاع و گریز آماده نماید و برای واکنش سریع. کار دیگری که آدرنالین انجام می دهد تامین انرژی سریع برای بدن از راههای مختلف است. این منبع انرژی سریع گلوکز است که از سه روش زیر توسط آدرنالین ایجاد می شود:

گلیکوگنولیسیس(Glycogenosis) یا تبدیل گلیکوژی ذخیره شده در ماهیچه ها و کبد به گلوکز، گلوکونئوجنسیس(Gluconeogenesis) یا تولید گلوکز از هر منبع قابل دسترس در بدن و لایپولیسیس(Lipolysis) یا تبدیل چربی به گلوکز. و لایپولیسیس یکی از روش هایی است که می تواند در بدن باعث چربی سوزی شود لذا از آدرنالین یا اپی نفرین تحت عنوان هورمون های پربی سوز نیز یاد می شود.

هورمون مهم دیگر که در دخیره چربی نقش دارد کورتیزول است. هورمون ثانویه استرس که نه به سرعت آدرنالین بلکه بسیار کندتر ترشح می شود و ماندگاری بیشتری دارد. در هر موقعیت استرس زا این هورمون ترشح می شود و می تواند بدن ما را از جنبه های متفاوتی خصوصا ذخیره چربی تحت تاثیر قرار دهد. کورتیزول به صورت کورتیزون که شکل دارویی آن است نیز می تواند مصرف شود که اثراتی مشابه دارد. 

در وهله ی اول کورتیزول با گلوکونئوجنسیس گلوکز خون را بالا می برد و یکی از منابعی که ورتیزول برای تبدیل به گلوکز در این روش استفاده می کند پروتئین است. به خصوص اگر استرس مزمن و ادامه دار باشد پروتئین های بیشتری برای تبدیل به گلوکز شکسته خواهند شد.

گلوکز همچنین جذب گلوکز برای ذخیره توسط ماهیچه ها را محدود می کند و این کار باعث می شود که یک مصرف کننده ی عمده گلوکز از چرخه خارج شود و گلوکز بیشتری در زمان طولانی تر در دسترس باشد که با وجود در دسترس بودن گلوکز بیشتر برای مغز در این شرایط، این گلوکز اضافی منجر به مقاومت به انسولین، ذخیره چربی و چاقی خواهد شد.

می توانید برای دیدن ویدئوهای بیشتر در مورد سلامتی از بخش دانلودهای سایت استفاده نمائید. همچنین دوره فوق العاده گام های اساسی برای سلامتی 1 نیز یک مرجع فوق العاده است برای عزیزانی که می خواهند به صورت عملی تر و با تمرینات کاربردی مدل هورمونی کاهش وزن را شناخته و به تناسب اندام سلامتی فوق العاده برسند.